Anatomie open vragen uitgewerkt trim 1 2020

Examenvragen splanchnologie Lang De eigenaar van een oudere hond maakt zich zorgen omdat het dier een “gezwel/knobbel” vertoont op de staart. Bij het klinisch onderzoek stel je inderdaad vast dat er dorsaal op de staart een sterke zwelling en tevens haarverlies/kaalheid aanwezig is. 1) Wat is volgens jou de meest waarschijnlijke diagnose? 2) Komt de betrokken anatomische structuur bij alle huisdieren voor? Beschrijf bij dewelke. 3) Tot welke groep van anatomische structuren behoort de betrokken structuur en welke komen nog voor bij de hond? Ontstoken glandula caudae – staartklier (1 punt) Neen, enkel bij hond en kat (0,5) Huidklieren (0,5) Gll. Sinus paranales (0,25) Gll. Circumanales (0,25) Gll. Preputiales (0,25) Gll. Mammariae (0,25) 1) Welke specifieke structuur (dwz welk onderdeel van een bepaald orgaan) is in hoofdzaak verantwoordelijk voor de ructus bij het rund? 2) Beschrijf de ligging van deze structuur tov alle andere onderdelen van het betrokken orgaan. De saccus caecus caudodorsalis van de pens (0,5 punt) Deze ligt dorsaal van de saccus caecus caudoventralis (0,2) en wordt ervan gescheiden door de sulcus caudalis (0,1). Craniaal ervan ligt de saccus dorsalis (0,2) en wordt ervan gescheiden door de sulcus coronarius dorsalis (0,1). Sulcus coronarius ventralis (0,1). Deze saccus dorsalis is van de saccus ventralis (0,2) gescheiden door sulcus longitudinalis sinister en dexter (0,2). Craniaal daarvan vinden we het pensatrium terug (0,2), ervan gescheiden door de sulcus cranialis (0,1). Helemaal craniaal hebben we dan het reticulum of de netmaag (0,2) die van het pensatrium is gescheiden door de sulcus ruminoreticularis (0,1). Bij urine-afname bij een merrie stel je vast dat deze troebel is abnormaal? 2) welke specifieke anatomische structuur is hierbij situeert deze structuur zich tov de andere delen van het betrokken orgaan. Normaal (0,5) Glandula pelvis renalis (0,5) Deze situeert zich in het parenchym van het nierbekken doet vermoeden, meer bepaald in de medulla (0,25). Natuurlijk de 2 recessus terminales (0,25) en een duidelijk (0,25) terug. De nier bij het paard is dus unilobair (0,25) Bij de andere huisdieren betekent urine met een melkachtige kleur dat er etter in aanwezig is, dit gebeurt door een ontsteking van de urineleiders of van de nier.f Een cliënt belt jou op en meldt dat zijn hond frekwent met zijn achterste “(slede)rijdt” over de grond. 1) Wat is de meest waarschijnlijke diagnose? 2) Bespreek de ligging van de betrokken anatomische structu(u)r(en). ontsteking van (glandulae) sinus paranales (1 punt) deze parige structuren (0,25) zijn gesitueerd thv de zona cutanea (0,5 punt) die zelf deel uitmaakt van de anus (0,25). De zona cutanea wordt naar buiten toe afgelijnd door de huid (0,25) en inwendig door de linea anocutanea (0,25). De resterende delen van de anus zijn dan de zona columnaris ani (0,25) en tot slot de linea anorectalis (0,25) Galstenen komen frequent voor bij mensen. 1) Bij welke van onze huisdieren kunnen deze in theorie tevens problemen veroorzaken en bij welke niet? 2) Hoe kunnen deze voor problemen zorgen (bespreek de anatomische structuren en hun exacte ligging)? bij al onze klassieke huisdieren behalve het paard (0,5) want die heeft geen galblaas (0,25) de stenen kunnen vast komen te zitten in de afvoerwegen van de gal (0,25), zoals de ductus cysticus (0,25). Het kan ook zijn thv de ductus choledochus (0,25). De gal wordt geproduceerd in de lever en afgevoerd naar de galblaas via de d. hepatici (0,25) naar de ductus cysticus. In de galblaas wordt de gal gestockeerd en bij een vetrijke maaltijd zal deze dan contraheren met extrusive van de gal via de ductus cysticus en dan ductus choledochus naar het duodenum via de papilla duodeni major (0,25). De galblaas zelf ligt tussen lobus dexter medialis (0,25) en lobus quadratus van de lever (0,25). Welke belangrijke anatomische structuur verzamelt al het zuurstofarme bloed van de hartspier? Bespreek tevens zijn/haar ligging. Denk hierbij ook zeker aan de structu(u)r(en) waar dit bloed vandaan komt en waar het naartoe gaat. Sinus coronarius (0,5 punt) Dit is een divertikel van het rechter atrium (0,25) ter hoogte van de sulcus coronaries (0,25) dicht bij de uitmonding van de vena cava caudalis (0,25). De vena cordis magna (0,25) begint dus aan de apex cordis (0,25) en loopt in de sulcus interventricularis paraconalis (0,25), terwijl de vena cordis media (0,25) aan de facies atrialis van het hart (0,25) in de sulcus interventricularis subsinuosis (0,25) loopt. Een boer belt jou op en meldt dat zijn Belgisch Witblauwe rund ademhalingsproblemen vertoont. De dieren hebben buitenbeloop naast een vrij drukke baan. Bij aankomst blijkt dat het dier ook af en toe naar de buikregio stampt en vertoont het tevens koorts. Bij auscultatie worden zowel ter hoogte van de thorax als het abdomen vreemde geluiden gehoord. Het is al een paar dagen aan de gang en een andere dierenarts had het dier reeds behandeld voor pneumonie, zonder resultaat. Wat is volgens jou de meest waarschijnlijke diagnose? Beschrijf tevens hoe de betrokken anatomische structuren zich situeren t.o.v. de omliggende structuren. Traumatische reticulo-pericarditis (0,5 punt); scherp voorwerp door netmaag gestoken, aangezien deze craniaal vlakbij het diafragma (0,5) en nog meer craniaal bij het pericard (0,5) ligt, kunnen deze structuren ook betrokken zijn bij dit trauma. Door het voorwerp en uitsijpeling van maaginhoud, zal dit leiden tot ontsteking. De lever is niet betrokken aangezien deze door het voormagencomplex naar rechts werd verplaatst. Caudaal van de netmaag vinden we de pens (het pensatrium) terug (0,5). Lateraal de ribben (0,5) en mediaal de lever (0,5). Voor een urine-onderzoek wil je een koe sonderen. Bij het plaatsen van de sonde krijg je geen urine en blijk je ook niet ver te geraken met jouw sonde. Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak? Bespreek tevens de ligging t.o.v. de omliggende anatomische structuren. De sonde zit in het diverticulum suburethrale (0,5), dit is een ondiepe blindzak (0,5) caudaal van het ostium urethrae externum (0,5), m.a.w. de uitmonding van de urethra in het vestibulum vaginae (0,25). De opening van de urethra in de urineblaas is het ostium urethrae internum (0,25). Waarom is het paard zo gevoelig aan koliek in vergelijking met andere species als we denken aan de maag? Bespreek tevens de belangrijkste verschilpunten van de maag van een paard met de andere monogastrische huisdieren (varken, hond). Het paard kan niet “boeren” noch braken: het gas kan niet ontsnappen via de maag en komt dus in de darmen terecht door sterke cardiasfincter (0,5) Verder: Paard: Saccus caecus (0,5) Varken: Diverticulum ventriculi (0,5) Torus pyloricus (0,5) Hond: zo goed als volledig glandulair (0,5) Klinische georiënteerde vraag: Een cliënt belt jou in paniek op dat zijn Duitse Herder apathisch (in shock) op de grond ligt. De hond was direct na het eten van een grote hoeveelheid hondenbrokken naar buiten gelopen en tegen hoge snelheid uitgegleden op het natte gras en op zijn linkerzijde gevallen op de stenen boord van de vijver. Eerst leek het dier vrij normaal en stond het meteen weer recht, maar na een tijdje werd de hond plots heel slecht en geraakte het in shock. Bij aankomst blijkt dat het dier inderdaad in shock is en zeer bleke mucosae vertoont. Wat is volgens jou de meest waarschijnlijke diagnose? Beschrijf tevens hoe de anatomische structu(u)r(en) zich situe(e)r(t)(en) tov de omliggende structuren. We hebben te maken met een miltruptuur. (1) De milt is links gelokaliseerd (0,25), lateraal van en via zijn hilus (0,25) aan de facies parietalis (0,25) verbonden met de maag (0,25), nl. via het omentum majus (0,25) en meer specifiek het ligamentum gastrolienale (0,25). Bij sterke vulling van de maag komt deze extrathoracaal bij de hond (0,25) te liggen en de milt dus ook. Deze wordt op deze manier gevoelig voor trauma (0,25). Dit is hier dan ook gebeurd. De facies pariëtalis is beschadigd geraakt. (0,25) Klinisch georiënteerde vraag: we hebben een renpaard met een verminderd uithoudingsvermogen en vooral bij zware inspanning horen we een piepend ademhalingsgeluid. Geef 2 aandoeningen/oorzaken die hiervoor zouden kunnen zorgen ( met betrekking tot anatomische structuren). Dit is cornage, het is een verlamming van de stemband. Door verlamming kan de stemband niet meer contraheren, deze spier komt dus los te liggen en zorgt voor problemen. Het piepend geluid komt dus door turbulentie langs de losliggende spier. Bij inspanningen krijgt het paard minder zuurstof binnen en zal het uithoudingsvermogen dus dalen. Men kan dmv een operatie het zakje van Morgagni (tussen de valse en de echte stemband) aanpassen waardoor de stemband steviger vast komt te liggen. Deze aandoening kan 2 oorzaken hebben, ofwel is het congenitaal en dan komt het meestal links voor, want door verplaatsing van het hart gaat de linker aorta een belangrijke zenuw meetrekken en verlammen, hierdoor komt de plica vocalis los te liggen. De tweede oorzaak is door ontsteking in de keelregio (droes) en bij verettering kan de zenuw worden afgekneld. Andere mogelijk oorzaken zijn schade aan de bloedvaten, een trauma aan de zenuwen en loodvergiftiging. Een pup heeft problemen bij het slikken, voornamelijk bij de opname van vast voer (weinig tot niet bij wateropname). Welke vasculaire malformaties zouden aan de oorzaak kunnen zijn van dit probleem en wat is de embryologische basis voor dit verschijnsel? Niet zeker of dit echt een splanchno vraag is Er is sprake van vasculaire malformatie (afwijking aan bloedvaten): dubbele aortaboog (1p). Er zit een vasculaire ring rond slokdarm doordat de rechter aortaboog is blijven bestaan en (linker gaat normaal gaan ontwikkelen, rechter moet regresseren). Als je bilateraal een aortaboog krijgt zit de slokdarm daartussen. Als het dier water opneemt is dit geen probleem, maar vanaf dat het dier voedsel opneemt zal de slokdarm moeten uitzetten. Dit kan 2 gevolgen hebben. Enerzijds kan dit zorgen voor projectiel braken, anderzijds kan het voedsel ook gaan duwen tegen de aortaboog waardoor er een bloeddrukval volgt en de dieren zo kunnen gaan flauwvallen. We beginnen met 12 kieuwboogarteries, 6 aan elke kant. Deze ontspringen uit de 2 ventrale aorta’s en monden uit in de dorsale aorta’s. Deze 2 dorsale aorta’s komen samen in de aorta abdominalis. We gaan zien dat een aantal van deze structuren gaan verdwijnen. De ventrale aorta’s blijven bestaan, de 3e en 4e kieuwboogarteries blijven bestaan en de dorsale aorta’s blijven gedeeltelijk bestaan. Er is een onderbreking van de dorsale aorta’s tussen de 3e en de 4e kieuwboogarteries. Uit de 6e kieuwboogarteries ontstaat er een uitloper, een bijkomend sterk bloedvat. De 4e kieuwboogarteries worden de definitieve aortabogen. Bij zoogdieren wordt enkel de linker behouden, de rechter gaat normaal gezien regresseren. Dit is dus de arcus aorta, die doorloopt in de aorta thoracica en dan in de aorta abdominalis. Welke arterie bevloeit het grootste gedeelte van de dunne en dikke darm? Bespreek oorsprong, functie en klinische relevantie A. mesenterica superior. Een slagader die ontspringt uit de voorzijde van de aorta abdominalis (het gedeelte van de aorta dat in de buik gelegen is) onder de truncus coeliacusen boven de arteria mesenterica inferior. De slagader voorziet het onderste deel van de twaalfvingerige darm (het duodenum), de kop van het pancreas, de dunne darm en het grootste deel van de dikke darm (colon) van zuurstofrijk bloed. Waarom blijft de reu na copulatie zo vaak “hangen” aan de teef? Bespreek de anatomische structuren die hiervoor verantwoordelijk zijn. Bij de reu vinden we de glans penis, die heeft een pars longa en een bulbus glandis. De teef heeft 2 zwellichamen in het vestibulum vagina, nl. de bulbus vestibuli en tevens een musculus contrictor vestibuli. Bij copulatie zal de bulbus glandis sowieso sterk gaan zwellen, na de coïtus blijft de reu vaak hangen doordat deze zwelling nog verergerd wordt door contractie van de musculus constrictor vestibuli (stress!) en in mindere mate de beide bulbi vestibuli. Nest kittens: 2 kittens groeiachterstand, minder melk drinken, blauwe mondholte, duidelijk geruis bij ausculatie aan de linker zijde van de thorax. Wat is de meest waarschijnlijke diagnose? Bespreek de omgevende anatomische structuren die bijdragen tot deze afwijkende structuur Blauwzucht (blauwe ziekte) Het foramen ovale is een onderdeel van het hart. Het ontstaat door het onvolledig vergroeien van het septum secundum (rechts van het septum primum), als een ietwat caudale opening. Na de geboorte stijgt de bloeddruk in het linkeratrium waardoor het septum primum het foramen ovale gaat afsluiten. Het foramen ovale blijft dan als een indeuking bestaan (de fossa ovalis) Als het septum primum het foramen ovale niet volledig afsluit, ontstaat er een verbinding van het linker- en het rechterhart. Hierdoor vermengt het bloed, en dit wordt zichtbaar op de huid (blauwe schijn). Door welke lagen moet je snijden om tot de testis te komen? Huid (dun) Tunica dartos ( = onderhuid, hierin zitten gladde spiercellen) Fascia spermatica externa ( = tunica subdartos, eigenlijke peesplaat van de m. obliquus abdominis externis) Fascia cremasterica (afgesplitste strook van de peesplaat van de m. obliquus abdominis internis, wordt de m. cremaster) Fascia spermatica interna (eigenlijke peesplaak van de m. transversus abdominis) Peritoneum (canalis en cavum vaginale) Wat is een caecum-torsie en waarom komt het wel voor bij het rund en niet bij het paard? Hierbij draait het caecum om zijn eigen as en sluit zichzelf af. Rund: Het caecum is enkel zwak gefixeert aan het ileum met de plica ileocaecalis. Paard: Aan de kop/basis zitten bindweefselstrengen/stroken die lopen naar de spieren onder de wervelkolom. De plica ileocaecalis bindt het caecum aan het ileum. Dit hecht vast aan de dorsale taenia (van de 4) van het caecum. Lateraal is er een taenia dat gaat verbinden aan het colon: plica caecocolica. Wat is descendus testis en waarom is dit noodzakelijk voor de mannelijke voortplanting? / Wat is “decensus testis”, hoe ontstaat dit en waarom is dit noodzakelijk voor de voortplanting? Wat gebeurd er wanneer dit misgaat? Dit is het uitdalen van de testis, het is noodzakelijk voor de optimale spermatogenese aangezien het lichaam hier te warm voor is. Het gubernaculum testis verbindt de caudale pool van de embryonale testis met het bindweefsel van de buikwand. Op de plaats van insertie van het gubernaculum ontstaat een uitstulping van het buikvlies en de facia transversalis wat de processus vaginalis peritonei wordt. Tijdens het verder uitstulpen van het gubernaculum en testis trekt dit de hele zaak via het liescomplex uit de buikholte. Hierna wordt het gubernaculum korter en wordt het het lig. Testis proprium en het lig. Caudale epididymis ( = lig. Genito-inguinale). Om de testis heen zitten dus vleizen: processus vaginalis peritonei ( = uitzakking peritoneum door lieskanaal). Door het uitzakken hiervan duwt het de rest van de buikwand voor zich uit. Hierdoor wordt de peesplaat van de m. transversus abdominis ( = fascia transversalis) de fascia spermatica interna, de peesplaat van de m. obliquus abdominis internus vormt de fascia cremaster, en de m. obliquus abdominis externus vormt de fascia spermatica externa ( = tunica subdartos). De processus vaginalis peritonei bestaat uit nog eens 2 delen: cavum vaginale (omhult testis), epididymis en ductus deferens (bovenste deel is canalis vaginalis) en het andere deel: collum vaginale met daarin de ductus deferens welke via de annulus vaginalis overgaat in de buikholte. De processus vaginalis peritonei bestaat uit: een lamina visceralis (omgeeft testis en epididymis en hecht zich vast op tunica albuginea) en een lamina parietalis. Testis heeft hierdoor meerdere hulzen, met name: scrotum huid en tunica dartos (kan huid laten schrompelen) en vormt mediane groeve op de scroti resulterend in een raphe scroti. Embryonaal zitten de testis vast aan de dorsale lichaamswand met een mesorchium wat wordt meegetrokken bij de descensus testis en bestaat uit een mesorchium proximale (plica vasculosa) en mesorchium distale. Door de descensus trekken de testes ook ander weefsel mee, wat de zaadstreng vormt welke de arteria/vena testicularis en mesorchium omvat. Het mesorchium eindigt op de lamina parietalis van de tunica vaginalis. In het mesorchium verlopen bloedvaten en zenuwen, waaronder de a. testicularis en vormen zo een plexus pampiniformis welke via een tegenstroomprincipe thermoregulatie testis regelt. Ten slotte ligt de m. cremaster boven de lamina parietalis tunica vaginalis. Als de descensus niet ver genoeg doorzet kunnen de testis tumorale ontwikkelingen ondergaan Dit komt het meest voor bij het paard = cryptorchidie. Het kan kan ook leiden tot een te hoge testosteron productie. Bespreek een lebmaag verplaatsing. De lebmaag hangt zeer los, het zit vast aan de boekmaag maar het pylorus gedeelte hangt heel los. Hierdoor kan een lebmaag verplaatsing voorkomen. Hierbij verplaatst het zich naar linksboven en slaat om naar ‘achter’. De lebmaag komt tussen de pens en de linker buikwand te liggen en wordt zo afgesnoerd. Dit gebeurt wanneer het teveel energie kost om melk te produceren, waardoor andere organen minder goed gaan werken en er gasophoping ontstaat in de lebmaag, waardoor deze naar boven (links) kantelt. Vaak gaat dit gepaard met torsie van de pylorus/duodenum. Dit komt vaak voor bij hoogproductieve melkkoeien. Situering voor de omkanteling: Craniaal: Diafragma Caudaal: Deel van de pens (saccus caecus caudoventralis) en de darmen Ventraal: De somatopleura en de rest van de ventrale buikwand Dorsaal: De linkernier en de somatopleura met de wervelkolom erachter Mediaal: De darmen Lateraal: De pens (ventrale penszak) Situering na de omkanteling: Craniaal: De milt en het diafragma erachter Caudaal: De uterus (vrij ver verder naar caudaal) Ventraal: De somatopleura met de rest van de ventrale buikwand Dorsaal: De somatopleura met de wervelkolom erachter Mediaal: De pens (dorsale penszak) Lateraal: De somatopleura met de ribben en rest van de laterale buikwand Kort Welke banden verbinden de lever met het diafragma? Geef hun naam en hun ligging. ligg. triangularia (0,2): liggen aan de meest dorsolaterale zijde (0,1) (lobus dexter en sinister (0,1)) van de lever ligg. coronaria (0,2): liggen aan de dorsale zijde van vnl. Lobus caudatus (0,1) ligg. falciforme (0,2): centraal thv de diafragmatische zijde van de lever en loopt door tot aan de navel (0,1) Bespreek de musculi papillares: 1) voorkomen, 2) ligging en 3) functie. bij alle huisdieren (0,2) tepelvormige spiertjes in de linker en rechterventrikel (0,2) van het hart de chordae tendineae (0,2) die komen van de atrioventriculaire kleppen (0,2) hechten hierop vast en zijn dus belangrijk voor een goede functie van deze kleppen (0,2) Noem de 3 belangrijke lymfeknopen die de uier van de koe draineren. Enkel de naam is voldoende (1 juist: 0,3; 2 juist: 0,6; 3 juist: 1punt) lnn mammaria (van lymfecentrum inguinofemorale) ln iliacus medialis (van lymfecentrum iliosacrale) ln subiliacus (van lymfecentrum inguinofemorale) Bespreek 1) het voorkomen en 2) de functie van de uropygiale klier. Stuitklier (0,3) enkel bij vogels (0,3) vettig secreet om water af te stoten (0,4) Bespreek de glandula parotis: 1) voorkomen, 2) ligging en 3) klinische relevantie bij alle huisdieren (0,25) Ligt ventraal (0,25) van de oorbasis (0,25) Belangrijke leidingen (bloedvaten/zenuwen) lopen eronder, die bij een ontsteking beschadigd kunnen geraken (0,25) Het ligt dus aan de oorbasis en loopt volledig door achter de onderkaakwelving. De afvoergang mondt uit thv de kiezen in de bovenkaak. Bespreek het trigonum vesicae: 1) kenmerken, 2) ligging en 3) functionele relevantie Deze wordt gevormd door de 2 plicae uretericae (0,25) die verder uitloopt in de crista urethralis (0,25). dorsale wand van de urineblaas (0,25) Op zichzelf geen echte functie maar belangrijk oriëntatiepunt voor het uitmonden van de ureters die bin volle urineblaas worden dichtgedrukt en zo dus terugvloei van urine naar de nieren wordt verhinderd bij mictio (0,25) Bespreek het tuberculum intervenosum: 1) ligging, 2) functie en 3) voorkomen. dit ligt in de sinus venarum cavarum (0,2) nl. de plaats in het hart waar de vena cava cranialis en de vena cava caudalis toekomen (0,2) Verhindert turbulentie door de tegengestelde stroming van de bloedvloei (0,2) en leidt het bloed naar het rechteratrium (0,2) Bij alle huisdieren (0,2) Bespreek de belangrijkste verschilpunten tussen een nier van een rund en deze van een paard. Rund: multipapillair (0,25), multilobair (cortex onvolledig vergroeid) (0,25), geen pelvis renalis, wel calyces/columnae renales (0,25) Paard: unipapillair, unilobair, duidelijke pelvis renalis met crista renalis en (2) recessus terminales (0,25), geen calyces/columnae renales Bespreek de belangrijkste verschilpunten tussen een nier van een rund en deze van een hond. Rund: multipapillair, multilobair (cortex onvolledig vergroeid), geen pelvis renalis, wel calyces/columnae renales. Hond: unipapillair, unilobair, wel een pelvis renalis en geen calyces/columnae renalis. Door welke structuur wordt de linker- en rechter borstholte van elkaar gescheiden? Uit welke anatomische delen wordt deze opgebouwd? Mediastinum (0,2) 2 pleura bladen (0,2) met een precardiaal deel met o.a. bloedvaten, slokdarm, trachea (0,2), cardiaal (0,2) en postcardiaal deel (bloedvaten/slokdarm) (0,2) Bespreek 1) het voorkomen, 2) de ligging en 3) de functie van de sulcus reticuli. bij herkauwers (0,25) Dit is de slokdarmsleuf (0,25) die opgebouwd is uit 2 lippen die de uitmonding van de slokdarm als een goot verbinden de lebmaag (0,25) functie is om vocht direct naar de lebmaag te brengen wat voornamelijk bij ongespeende kalveren van belang is. Melk zal anders in de pens fermenteren. (0,25) Bijkomend: De melk gaat dus direct via de sulcus rumino reticularis en de sulcus omasi = slokdarmsleuf, naar lebnmaag. Als de melk de slokdarm passeert sluiten de labia sinsitra en dextra van de sulcus rumino reticularis. Dus gaat de melk eerst door de reticulum oesphageum (doorgang oesophagus-netmaag), dan de sulcus ruminoreticularis, vervolgens door het ostium reticulo-omasium (opening netmaag-boekmaag) en als laatste door de sulcus omasi om in de lebmaag terecht te komen. Bespreek 1) het voorkomen, 2) de ligging en 3) de functie van het urethrale divertikel. het is een dorsale blindzak, komt voor bij beer en stier (0,25, beide moeten vermeld zijn)) in de urethra, thv de arcus ischiadicus = de bocht van de urethra pars penina (0,25) naar pars pelvina (0,25) van belang bij sonderen: de sonde kan hierin vast komen te zitten (0,25) Bijkomend: Wordt ook wel de recessus urethralis genoemd. Dit probleem komt ook voor bij de koe en zeug maar dan als suburethrale divertikel. Niet verwarren met de processus urethralis, dit is wanneer een deel van de urethra verder komt dan de glans penis (bij Eq. En kRU.). Bespreek 1) het voorkomen, 2) de ligging en 3) de functie van de syrinx. komt voor bij vogels (0,25) gelegen mediaal/centraal (0,25) thv vertakking van trachea in de 2 hoofdbronchen (0,25) stemorgaan (0,25) Toevoeging: Het bevindt zich aan de ingang van de borstholte, gevormd door een deel van de trachea en het begin van de primaire bronchen. Het ligt t.h.v. 3 tracheale ringen, waar de trachea zich splitst (bifurcatie), hier zit een uitstulping met kraakbeen = steg. Pessulus, en ook een membraan = mem. Tympaniformes. Als dit membraan gaat vibreren ontstaat er een fluitgeluid Bespreek de sinus lactiferus bij het rund. zit thv van de uier, als de melkcysterne (0,25) (indien enkel uier ook al 0,25 punt) deze wordt opgebouwd uit de uier- (0,25) en tepelcysterne (0,25) dat op zijn beurt uitmondt in het tepelkanaal (0,25) Wat is de ductus thoracicus? Bespreek tevens ligging en functie. Groot lymfevat (verwijding)(0,25) dorsaal in thorax (0,25) craniaal van cysterna chyli (0,25). Verzamelt alle lymfe uit achterste 3de van het lichaam (0,25). Bespreek de ligging, functie en klinische relevantie van het foramen epiploicum. dit is een gat dat wordt afgelijnd: a. dorsaal door de vena cava caudalis (0,15) b. ventraal door de vena portae (0,15) c. craniaal door de processus caudatus van de lever (0,15) d. caudaal door het duodenum pars cranialis (0,15) toegang tot de bursa omentalis(0,2) darmslingeringen kunnen hierin terecht komen, afgesnoerd raken en afsterven. Bij paarden is dit een mogelijke oorzaak van koliek. Verklaar waarom de glandula parotis klinisch zo belangrijk is ivm haar ligging. Ligt onder de oorbasis (speekselklier) (0,25) waar verschillende belangrijke leidingen lopen (bloedvaten en zenuwen) (0,5) die bij een ontsteking van de parotis ook kunnen beschadigd geraken. (0,25) Het ligt dus aan de oorbasis en loopt volledig door achter de onderkaakwelving. De afvoergang mondt uit thv de kiezen in de bovenkaak. Waar bevinden zich de chordae tendineae? Wat is hun functie? In het hart (0,25). Verbinden de atrioventriculaire kleppen (0,25) met de musculi papillares (0,25). Zijn van belang bij het openen van de AV kleppen door contractie van de mm. papillares (0,25). Wat is de plexus pampiniformis? Bespreek tevens de functie. Is een veneuze plexus (0,25) die in de zaadstreng (0,25) rond de arteria testicularis ligt (0,25). Thermoregulatie, nl. afkoelen van arterieel bloed naar testikel voor optimale spermatogenese (0,25 punt) Bespreek het pecten oculi (ligging-functie-diersoortverschillen). Enkel bij vogels (0,25) Ligt in het corpus vitreum (0,25) Bevat bloedvaten (0,25) Scherptezicht (0,25) Op welke specifieke plaats zal men een hoefijzer plaatsen bij een paard? Hoe wordt deze structuur anatomisch gevormd en waarom neemt men deze anatomische locatie? De witte lijn (0,25). Wordt gevormd door de epidermis over de terminale papillen (0,25) van de wandlederhuid (0,25). Men neemt deze locatie owv de gemakkelijke zichtbaarheid zonder kans om de dermis te raken (0,25). Noem 3 anatomische structuren waarmee een kater zijn territorium kan afbakenen. gll. carpeae (0,33) gll. circumorales (0,33) penis (urineren/sproeien) (0,33) Bespreek het ligamentum lienorenale, geef de ligging, functie en klinische relevantie. ENKEL bij PAARD (0,25) Milt-nier band (0,25) Zit aan de linkerzijde en verbindt het de basis van de milt met de LINKER nier. (0,25) Achter dit ligament kan een stuk darm (bv van de linker colon) terechtkomen, afgesnoerd raken en afsterven, dit is een mogelijke oorzaak van koliek. (0,25) Beschrijf de functie, ligging van de pancreas De pancreas heeft endocriene en exocriene functie. Endocrien: aanmaak hormonen insuline en glucagon. Exocrien: aanmaak verteringsenzymen voor eiwitten en vetten. Ook opname suikers + eiwitten. Ontstaat als een dorsale EN ventrale aanleg uit de oerdarm, CAUDAAL van de lever aanleg. Het dorsale deel van de pancreas zal de torsie van het mesogastrium/-duodenum volgen en zal dus de mediaanlijn over steken naar links. De twee delen zullen versmelten met 1 afvoergang, de ductus pancreaticus. Indien de twee delen niet versmelten blijven er ook 2 afvoerwegen bestaan, nl. voor de ventrale lob de ductus pancreaticus en voor de dorsale lob de ductus pancreaticus accesorius. De ductus pancreaticus zal samen met de ductus choledocus uitmonden in de papilla duodeni major. De ductus pancreaticus accesorius zal uitmonden in de papilla duodeni minor. Ligt caudaal van de lever bij het duodenum pars descendens Bij pancreatitis worden de pancreascellen vernietigd, dit kan bij alle HD voorkomen. Wat is het perineum? Dit is de huid tussen de anus en de uitwendige geslachtsorganen. Bespreek de ovaria van een merrie. De ovaria liggen altijd caudaal van de nieren en hangen vast met een ophangband aan de wervelkolom, dit is het mesovarium. Het ovarium bestaat een cortex = schors en de medulla = merg. De cortex ( = zona parenchymatosa) is de functionele zone waar alle follikels inliggen. De eicellen worden omgeven door de follikelcellen die de stimulatie en voeding van de eicel regelen. Bij het paard zit de cortex centraal en de medulla langs de buitenzijde, in tegenstelling tot de andere klassieke huisdieren. Hierdoor is de inkeping aan de binnenkant van het ovarium bij de hilus (waar zich dus de functionele zone bevindt) de ovulatiegroeve waar de ovulatie plaats zal vinden. De eicel wordt dus vanwege de ovulatiegroeve op een zeer specifieke plaats afgegeven en makkelijk opgevangen, waardoor de bursa ovarica zeer zwak ontwikkeld is. De bursa ovarica wordt normaal gevormd door de aanwezigheid van de laterale uitstulping van het mesovarium = mesosalpinx die de bocht van het infundibulum, ampulla tubae uterinae en isthmus tubae uterine afsluit. In de medulla ( = zona vasculosa) liggen enorm veel bloedvaten voor de toevoer van voedingsstoffen zodat de follikels kunnen groeien. Het ovarium hangt vast met een aantal ligamenten (naast he mesovarium), onder andere het ligamentum ovarii proprium die de caudale grens van het ovarium vasthecht met de baarmoederhoorn. Aan de craniale zijde ligt het ligamentum suspensorium ovarii, de ophangband van het ovarium. Wat is het diastema? Bespreek ligging, functie en klinische relevantie. Dit is de ruimte tussen de incisiva en de molaren. Via het diastema staat het vestibulum oris in verbinding met de eigenlijke mondholte. Men kan dit in de kliniek gebruiken voor onderzoek van het paardengebit, we trekken de tong langs hier naar buiten en trekken deze tussen de molaren zodat het paard niet zal bijten tijdens het onderzoek. Wat is de musculus cremaster? Bespreek ontstaan, ligging en functie. Ligt bovenop de lamina parietalis tunica vaginalis. Wordt hiervan gescheiden door de fascia spermatica interna die afkomstig is van de fascia transversa Spier die deel uitmaakt van het systeem van temperatuurregeling van de zaadballen. Buigt af van spieren in de buikholte: m. Obliquus abdominis internus, begeleiden de zaadstreng en zijn gehecht aan de testis. Dwars gestreept spierweefsel. Wanneer het koud is spant de m. cremaster zich aan waardoor de testis naar het lichaam toe worden getrokken. Bij warmte ontspant de m. cremaster zich Welke structuren zorgen ervoor dat vogels een veel lichter lichaamsgewicht hebben dan ons Beenderen bevatten veel lucht Hebben sinussen verspreid over heel het lichaam Hebben luchtzakken ipv longen Het zwaartepunt is naar centraal verplaatst Dieren die brachiocephaal zijn (oa Engelse Bulldog) vertonen vaak ademhalingsstoornissen. Geef 2 congenitale oorzaken die hiertoe bijdragen. Dit is een malformatie die enkel bij de hond voorkomt (bv Engelse Bulldog), de snuit is te kort. Het palatum molle (zachte gehemelte) is een onderdeel van het gehemelte en bevindt zich dorsaal in de mondholte. Proportioneel is het palatum molle te lang voor het hoofd, dus bij inspanning gaat deze vibreren met een snurkend geluid tot gevolg. Er is meer turbulentie in de neusschelpen. Soms gaat het zachte gehemelte vast geraken achter de epiglottis, hierdoor zal de epiglottis niet meer kunnen sluiten met verslikkingspneumonie tot gevolg. Wat is kropmelk? Bespreek de ligging, functie en diersoortverschillen. Dit is een secreet dat gevormd wordt door de krop/ingluvies bij de vogel. Het is een zakvormige verwijding dat zich in het achterste gedeelte van de slokdarm bevindt. Het dient als voedsel voor de jongen. Bespreek de luchtzakken bij de vogel. De longen staan in verbinding met de 8 luchtzakken van de vogel. Ze dienen voor verlaging van het gewicht. De lucht komt eerst in de luchtzakken, dan in de longen. De luchtzakken dienen om het lichaamsgewicht te reduceren zodat vogels kunnen vliegen. Craniaal vinden we de saccus cervicalis, daarachter de saccus clavicularis die via het foramen pneumaticum in verbinding staat met de luchtzakken van de longen. Daarachter vinden we de 2 saccus thoracicus cran. en dan de 2 saccus thoracicus caudalis. Helemaal caudaal vinden we de 2 saccus abdominalis. Alle termen op een rij: saccus cervicalis saccus clavicularis saccus thoracicus cranialis saccus thoracicus caudalis saccus abdominis Welke sinus ligt bij Bo bij de hoornen? Tussen de hoornen van een koe ligt de sinus frontalis, deze loopt deels door in de hoornen van de koe. Als men de hoornen te kort onthoornd kan deze sinus open komen te liggen en kunnen er bacteriën binnen treden infectie / sinusitis. Wat is smegma en waar komt dit voor? Het preputium van een Eq. is een dubbele huidplooi. Bestaat uit een buitenplooi (pars externa) en een binnenplooi (pars interna of plica preputialis). De buitenplooi en het buitenblad van de binnenplooi bevatten veel zweet- en talgklieren (gll. preputiales), welke secreet produceren. Dit secreet, gecombineerd met afschilferend epitheel en eventueel aanwezig sperma, wordt het smegma preputii genoemd. Het is een ideale voedingsbron voor bacteriën en dus kunnen er gemakkelijk ziektes worden overgedragen aan de merrie door copulatie. Bespreek de thymus (ligging, ontstaan, functie). Ook wel zwezerik genoemd. Vooral sterk ontwikkeld tijdens het late foetale leven en de eerste maanden na de geboorte. Dubbel aangelegd, maar de 2 lobben vergroeien meestal met elkaar. Bij jonge dieren ligt het thymusweefsel ventraal in het pericardiaal mediastinum en langs het hals deel van de trachea. Is een primair lymfoïde orgaan dat instaat voor de rijping van T-lymfocyten. Staat dus in voor het immuunsysteem van het kalf. De T-lymfocyten krijgen hier receptoren voor lichaamseigen stoffen. Als er een stof niet herkend wordt, wordt het immuunsysteem geactuveerd. Bij oudere dieren verdwijnt de thymus (vervet). Het is vooral zichtbaar bij het kalf, maar ook andere jongere dieren hebben dit orgaan. Wat gebeurt erbij een ovariectomie? Lig. suspensorium ovarii worden doorgeknipt, deze lopen van de craniale pool van de ovaria naar de dorsale lendenstreek hierdoor kan het ovarium makkelijker uit het lichaam worden gehaald, en er lopen hier ook geen bloedvaten waardoor geen bloedingen krijgt. Vanaf het mesovarium en endometrium lopen belangrijke bloedvaten hier zou je wel bloedingen krijgen bij doorsnijden Wat is het divertikel van Meckel? Bespreek ontstaan, functie en diersoortverschillen. Halverwege het jejunum bij vogels bevindt zich het diverticulum vitellinum (divertikel van Meckel). We vinden het enkel terug bij de vogel, als het voorkomt bij een ander huisdier is dit een embryonale afwijking. Dit is een restant van het vitelliene kanaal dat in de embryonale fase naar de dooierzak liep. Tijdens de eerste levensdagen is dit nog gevuld met ingedroogde dooier, later wordt dit een lymfoid orgaan Wat is de fossa ovale? Bespreek ontstaan en functie. Is gelegen in het hart, in het septum interatriale Het is een overblijfsel van het embryonaal foramen ovale in het interatriaal septum. Het foramen ovale is bij een embryo de opening in de twee septa die de twee atria van elkaar scheiden, na de geboorte sluit dit echter heel snel. In het septum aan de kant van het rechter atrium blijft de fossa ovale hierin als een putje achter. Als dit niet (goed) sluit, veroorzaakt het problemen in het circulatie stelsel doordat bloed uit het linker en rechter atrium in elkaar over kan stromen. Wat is de uterus masculinus? Dit is een eivormig overblijfsel van het vrouwelijk voorplantingsstelsel (uterus) bij het mannelijk voortplantingsstelsel. Deze ligt in de plica urogenitalis en wordt bilateraal geflankeerd door de 2 ampullae ductus deferentis. Het is alleen duidelijk ontwikkeld bij Eq. en Ho. Bij Eq. bestaande uit lang corpus + 2 hoornen klein lumen Wat is tympanie? Net zoals bij het paard is er bij de herkauwers ook veel gasvorming. Het gas komt in de dorsale penszak. Wanneer het gas niet weg kan (door bv. verstopping vd slokdarm, vochtig voedsel..) zwelt de pens op en soms verdwijnt de hongergroeve zelfs. Deze opzwelling heet bombage. Bespreek de ligging van de ovaria. In de lendenstreek caudaal van de nieren, Bij sommige species, bv. Su. & Ru. Emigreren ze tijdens de ontwikkeling naar de bekkeningang. Ophanging via peritoneumplooi, met volgende onderdelen: Proximale stuk: lig. Gonadale craniale. Loopt van dorsale lichaamswand naar de craniale pool van het ovarium lig. Suspensorium ovarii / mesovarium Distale stuk: lig. Gonadale caudale = voortzetting proximale stuk. Bestaat uit een Proximaal deel lig. Ovarii proprium. Loopt van caudale pool ovarium naar de top van de baarmoederhoorn waar de eileider uitmondt. Distaal deel lig. Teres uteri. Loopt van de aanhechting van het lig. Ovarii proprium (= junctie eileider – top uterushoorn) via canalis inguinalis tot in het labia majora. Zelfgemaakte examenvragen Lang Wat is pylorusstenose en wat zijn de gevolgen ervan? = hypertrofie van het pyloruskanaal Vooral bij kleine huisdieren, soms aangeboren (bv. Boxer en Siamese kat) Het pyloruskanaal bevindt zich in de overgang van maag naar dunne darm (het pars pylorica van de maag), om voedsel naar het duodenum te laten Door de hypertrofie (celvergroting) vernauwt het pyloruskanaal, zodat het voedsel nog moeilijk in de dunne darm geraakt Het dier zal sterk braken Diagnose is mogelijk door een radiografie-opname in combinatie met contactvloeistof Wat is een open gehemelte? Kan niet bij vogels, omdat deze sowieso een open gehemelte hebben (ze nemen passief water en voedsel op), bij alle andere huisdieren wel. Het gehemelte is de scheiding tussen mond- en neusholte, ligt dorsaal in de mondholte, bestaat uit het palatum molle en een palatum durum. Ventraal ervan ligt de tong, rostraal de maxillaire tandboog en caydaal de keelholte. De oorzaak is een fout tijdens de embryonale ontwikkeling waardoor de palatae niet volledig naar elkaar toe gegroeid zijn Hierdoor kan er voedsel in het ademhalingsstelsel terechtkomen, dit gaat zakken en een ontsteking veroorzaken (verslikkingspseunomie) Remedie door een reconstruerende operatie Wat is het FUS syndroom? Dit is het feline uterine syndrome. Het komt voor bij katers (al komen nierstenen/blaasstenen ook frequent voor bij de hond) Door de scherpe bocht van de urethra kunnen nier- of blaasstenen voor problemen zorgen. Er wordt dan een opening gemaakt thv. Het perineum zodat de stenen en urine hier naar buiten kunnen. Er wordt dus operatief een vulva gemaakt zodat de mannetjes gaan plassen als vrouwtjes om de scherpe bocht te vermijden. Wat is het gevolg van stukjes darm in de bursa omentalis? De bursa omentalis is een virtuele ruimte tussen het pariëtaal en het visceraal blad van het omentum majus. De opening ervan is het foramen epiploïcum. Het omentum majus is een buikvliesplooi die vastzit aan de randen van de maag. Aflijning foramen epiploïcum: Craniaal: processus caudatus van de lever Caudaal: pars cranialis duodeni Dorsaal: vena cava caudalis Ventraal: venae portae Als er in de bursa omentalis stukjes darm gekneld geraken, raken deze er niet meer vanzelf uit, ze zullen dus afsterven Er komen daardoor toxische stoffen vrij waardoor het dier in een schoktoestand geraakt en sterft Wat is een hartinfarct? De arteria coronaria sinister ontspringt vanuit de linkersinus van de aorta, de arteria coronaria dexter ontspringt vanuit de rechtersinus. Deze zijn de eindarteriën en de enige bloedvoorziening naar het hart. Door het afsluiten/necrose van deze eindarteriën wordt de bloedvoorziening niet overgenomen door de andere aders. Het weefsel kan dan afsterven door een zuurstoftekort. Dit kan ook gebeuren in de hersenen en in de maag-darmorganen (deze hebben ook zulke eindarteriën). Wat is hartruis? De atrioventriculaire kleppen zijn een onderdeel van het hart, tussen het atrium en het ventrikel . Ze zitten vast op de annulus fibrosus. Links vinden we de 2-kleppige mitralis-klep (bicus pedalis), en rechts een tricus pedalis (3-kleppig). Door het niet goed functioneren van de kleppen sluiten ze niet meer goed af. Dit veroorzaakt een terugvloei van het bloed naar het atrium, de tegenstroom creëert dan de ‘ruis’. Wat is actinomycose? Enkel bij het rund. De torus linguae is een verhevendheid op de rugvlakte van de tong, met daarvoor nog een inkeping, de fossa linguale. In de fossa linguale dringen gemakkelijk scherpe voorwerpen binnen. Hierdoor ontstaat een bacteriële infectieziekte die aanleiding geeft tot een harde, gezwollen tong (‘houttong’) Wat is traumatische reticulo-pericarditis? Enkel bij het rund. De papillae filiformes zijn draadvormige mechanische papillen op de rugvlakte van de tong. De netmaag is een compartiment van de proventriculus, links tussen het pensatrium en het diafragma, craniaal van het pericard. Bij runderen lift het pericard dichtbij de netmaag. Runderen slikken gemakkelijk vreemde voorwerpen in omwille van de sterk verhoornde papillae filiformes. Het voorwerp penetreert de netmaagwand en migreert hierna doorheen de netmaag naar het hart, waar het een ontsteking veroorzaakt in het pericard. Wat is sinusitus? (bij alle herkauwers mogelijk) De sinus frontalis is het dorsale deel van de schedel tussen de ogen en de neus- en hersenholte, opgedeeld door een dwars septum in een rostraal en een caudaal del. Het caudo-laterale deel levert de hoornpit waaruit de hoornen ontstaan. Door het onthoornen of het afbreken van de hoorn, kunnen bacteriën makkelijker binnendringen in de sinus frontalis. Hierdoor kan er een infectie ontstaan in de sinusholte Wat is acute maagdilatatie? Enkel bij het paard. De cardiasfincter is een spier in het pars cardiaca van de maag (op de overgang van de oesophagus naar de maag), die dient om het voedsel niet terug in de oesophagus te laten. Door de zware cardiasfincter bij paarden wordt bij een maagverwijding braken en gas laten ontsnappen praktisch onmogelijk. Dit wordt meestal gevolgd door een maagruptuur en een fatale peritonitis (buikvliesontsteking) door de uitstroom van maagbacteriën. Wat is gaskoliek? Enkel bij het paard. Wordt ook wel maagdilatatie genoemd en kan ook voorkomen wanneer een paard teveel lucht binnenhapt. De cardiasfincter is een spier in het pars cardiaca van de maag (op de overgang van de oesophagus naar de maag), die dient om het voedsel niet terug in de oesophagus te laten. Het gas, ontstaan bij de vertering, kan niet weg (door de zware cardiasfincter). Door de overmatige gasproductie vind een gisting van het gas plaats, dit veroorzaakt krampen = koliek. Een remedie is een neus-slokdarmsonde die de cardiasfincter forceert zodat het gas weg kan. De cardiasfincter weerhoudt bij het paard ook braken, wanneer de maag overvuld raakt kan deze scheuren, waardoor het voedsel in de buikholte terechtkomt en een buikvliesontsteking veroorzaakt. Dit heet fatale peritonitis. Wat is obstipatiekoliek? Enkel bij het paard. De flexura pelvina is het linkerdeel van de dikke darm, dat een bocht vormt in de bekkenholte. Hier wordt de dikke darm relatief smal, er wordt een bocht gemaakt naar boven met een scherpe hoek. Door een opstopping van het voedsel komt de darm in de bekkenholte terecht. Het paard gaat hierdoor gestrekt staan en zal zo goed als niet meer mesten. Mogelijke remedies zijn laxatie met paraffine of sulfas natricus, toegedient via een maagsonde. Wat is zandkoliek? Enkel bij het paard. Het caecum is de blindzak op de overgang van de dunne naar de dikke darm. Bij het grazen neemt het paard ook zand op, wat zwaar is en in het caecum zakt. Dit veroorzaakt irritatie en krampen bij het contrageren. Preventie is mogelijk door het paard voldoende bewegingsmogelijkheid de geven, zodat de stand van de darmen regelmatig verandert en het zand dus minder kans heeft om uit te zakken. Een mogelijke remedie is psyllium, dit is een vezelrijk voedingsadditief dat opzwelt na de opname en hierbij ook het zand opneemt, en dit ook meeneemt met de mest. Wat is cornage? = verlamming van de stembanden (vaak erfelijk) Enkel bij het paard. Vaak bij grotere rassen De plica vocalis (stemband) is een deel van het ligamentum vocale (geheel loopt van processus vocalis naar de medio-caudale rand van het corpus van het thyroïd, dat tegen de schildklier ligt). De stemband puilt, omhuld door slijmvlies, uit in de larynxholte. Het omvat het ligamentum vocalis en de musculus vocalis. Wanneer er meer lucht door de luchtwegen moet komen, trekken de spieren de stembanden opzij. Door de loshangende en verlamde stemband is er een obstructie van de luchtweg. Het gevolg is een piepend geluid bij het ademen, en bij een inspanning heeft het paard meer moeite met zijn ademhaling (omdat de luchtwegopening nauwer is). Het gebeurt meestal bij de linker stemband, omdat de linkerzenuw doorloopt rond de aortaboog (het pulseren van de aorta kan schade veroorzaken aan de zenuw). Andere mogelijk oorzaken zijn schade aan de bloedvaten, een trauma aan de zenuwen en loodvergiftiging. Wat is cryptorchidie? Voornamelijk bij het paard, kan ook bij de andere huisdieren. De testes zijn ovaal, horizontaal en liggen in het scrotum. De linker hangt lager dan de rechter. De epididymis ligt er dorsolateraal op. Normaal bevinden de testes zich buiten het lichaam (omdat de temperatuur in het lichaam te hoog is voor de spermatogenese). Oospronkelijk ontwikkelden de testis zich in de buikholte, vlakbij de nieren. Door het gubernaculum zouden ze door de liesring getrokken moeten worden en dus uitdalen. Bij cryptorchidie dalen de testes niet of onvolledig in, ze blijven in een gebied gaande van het abdomen tot het lieskanaal. Hierdoor maken ze geen ofwel slechte spermatozoa aan (door de te hoge temperatuur), en de productie van testosteron wordt verhoogd. Het gevolg is dat het paard overdreven hengstig en agressief is, soms zelfs gevaarlijk/kwaadaardug (‘klophengst’). De achtergebleven testikel kan zich omvormen tot een kwaadaardige tumor. Wat is laminitis? = hoefbevangenheid. Enkel bij het paard. Hoefbevangenheid is een ontsteking tussen de hoefwand en het hoefbeen, het ontstaat meestal door een stofwisselingsstoornis. De hoornlamellen bevinden zich in de wandhoorn, de vlezige lamellen in de wanddermis (zit vast aan het periost van de distale phalanx). Het hoefbeen bestaat uit de kroonwand en de wandepidermis. Er komt vocht tussen de hoornlamellen en de vlezige lamelle waardoor het hoefbeen los raakt van de wanddermis. Wanneer dit volledig gescheiden geraakt (alle lamellen rondom de hoef van elkaar los) van de distale phalanx gaat deze kantelen in de hoef. Dit leidt tot een platte of zelfs convexe zoolwand. In het ergste geval penetreert het hoefbeen zelfs de zoolwand. Dit kan veroorzaakt worden door te sterk krachtvoeder (bijvoorbeeld met te veel koolhydraten). Wat is een maagtorsie? Voornamelijk bij de hond maar kan ook bij andere huisdieren voorkomen. Vaak bij grote rassen met een brede borstkas en buikholte De maag is redelijk omvangrijk, met een U-vorm. De ligging is sterk afhankelijk van de vullingstoestand. Ze gaat over in de oesophagus via het pars cardiaca en in de dunne darm via het pyloruskanaal. Als het dier net gegeten heeft, zet de maag uit en komt deze buiten de ribbenkas terecht. Wanneer de hond dan een plotse beweging maakt (zoals springen, rollen) treedt de ziekte op. De oesophagus en het pyloruskanaal worden afgesloten zodat het gas wat ontstaan is bij de vertering niet kan ontsnappen. Dit leidt vaak tot de dood (altijd is dit een spoedgeval). Preventie door vaker op de dag kleinere hoeveelheden te voederen en door de hond niet vlak na het eten te laten spelen of ermee gaan wandelen. Mogelijke remedies : maagsonde, rechtstreeks door de maagwand prikken (holle naald), ofwel door operatie de maag ledigen en op zijn normale plaats draaien. Sowieso na elke behandeling nog enkele dagen medicijnen geven die het samentrekken van de maag wat stimuleren. Wat is pyometra/metritis? Enkel bij de hond, kan ook bij katten voorkomen, maar hierbij minder vaak (zij maken alleen progesteron aan na de paring), vooral bij oudere honden. De baarmoeder is via het mesometrium opgehangen in de buikholte. Het corpus is zeer lang, de hoornen zijn zeer lang en dun en hoefijzervormig naar voren gericht. Honden worden ongeveer 2 keer per jaar bronstig, tijdens deze periode (de oestrus) is het cervixkanaal (caudaal) in gerelaxeerde toestand waardoor bacteriën vanuit de vagina makkelijk de uterus kunnen bereiken. In de periode na de bronst (gedurende 8-10 weken) worden er hoge levels progesteron geproduceerd wat het baarmoeder-slijmvlies zodanig kan veranderen dat er ontstekingen in de uterus kunnen ontstaan ((Cysteuze Endometrium Hyperplasie). De ziekte kan ook ontstaan door het toedienen van oestrogeen ten gevolge van een ongewenste dekking. Hierdoor ontstaat een ontsteking of een bacteriële infectie van de baarmoeder. Bij honden worden daarom niet alleen de ovaria verwijderd, maar ook de uterus (ovariehysterectomie). Kort Waar is de galblaas gelegen? Tussen de lobus quadratus en de lobus dexter medialis van de lever. Hoe bindt het caecum waaraan bij het paard? Aan de kop/basis zitten bindweefselstrengen/stroken die lopen naar de spieren onder de wervelkolom. De plica ileocaecalis bindt het caecum aan het ileum. Dit hecht vast aan de dorsale taenia (van de 4) van het caecum. Lateraal is er een taenia dat gaat verbinden aan het colon: plica caecocolica. Wat is er aan de hand bij diabetes? De eilandjes van Langerhans (pancreas) maken onvoldoende insuline aan. Dit kan bij alle huisdieren voorkomen. Bespreek mastitis. Dit is een ontsteking van de uier. De uier wordt in de ln. Iliacus medialis, ln. Mammarius en ln subiliacus gedraineerd, welke dan ontstoken zijn. De ln. Iliacus medialis is rectaal te controleren hierop. Bespreek een caecum-torsie. Het komt enkel voor bij het rund. Het caecum draait om zijn eigen as en sluit zichzelf af. Het caecum is namelijk enkel zwak gefixeert aan het ileum. Bespreek een prolaps van de blaas. Komt enkel voor bij het paard. De merrie heeft een zeer korte urethra. Als de blaas ontstoken is kan bij teveel buikpersen een urineblaas prolaps ontstaat. Anatomische structuren: ostium urethrae interna (opening urethra in urineblaas) ostium urethrae externa (opening urethra in vestibulum vaginae) deze liggen dus dicht bij elkaar. Bespreek 1) het voorkomen, 2) de ligging en 3) de functie van het suburethrale divertikel. Het is een caudale blindzak, komt voor bij koe en zeug. Het bevindt zich net achter het ostium urethrae externa (opening urethra in vestibulum vaginae), aan de caudale zijde van de urethra. Dit divertikel vermoeilijkt de sondage van de blaas omdat de sonde hierin vast kan komen te zitten. Bijkomend: Dit probleem komt ook voor bij de beer en dier maar dan als het urethrale divertikel/recessus urethralis. Bespreek melkkliertumoren. Melkkliertumoren komen geregeld voor bij de teef, en komen ook voor bij de kattin (daar zijn ze iets zeldzamer). De melkklieren bevinden zich op de zogenaamde melklijst, 2 bilaterale lijnen die van oksel tot lies over de ventrale zijde van het dier lopen. Alle klierpakketjes staan met elkaar in verbinding dmv. Bloedvaten en lymfevaten. Bij melkkliertumoren zijn de ln. Axillaris en de ln. Inguinalis superficialis opgezet. Door je hond of kat te laten steriliseren wordt de kans op het krijgen van deze tumoren sterk verkleind, melkklieren groeien namelijk oiv. Progesteron en oestrogenen, waardoor deze hormonen ook een grote rol spelen bij het ontwikkelen van melkkliertumoren. Wat is een leknavel? Bij embryo’s wordt de urine via het urachuskanaal naar de moeder gebracht. Na de geboorte hoort dit kanaal te verdwijnen. Dit kan echter mis gaan. Het urachuskanaal liep oorspronkelijk doot de navelstreng, en wanneer dit dus niet sluit na de geboorte zal de urine worden afgevoerd naar de navel, en ontstaat zo een leknavel. Hoe ontstaat hartgeruis? Tussen de atria en ventrikels bevinden zich atrioventriculaire kleppen, deze verhinderen dat het bloed van de ventrikels teruggaat naar de atria. Wanneer er echter een klepdefect is ontstaat er wel tegenstroom, wat lijdt tot turbulentie: hartgeruis. De rechter klep is een bicuspidalus of mitralis klep, links bevindt zich een tricuspidalis klep. (Of het foramen ovalie heeft zich niet of niet geheel gesloten). De kleppen zijn bevestigd op een fibreuze ring, de annulus fibrosus. De chordae tendineae zorgen voor het sluiten van de kleppen en zitten vast op de m. papillares van de ventrikelwand. Bespreek een liesbreuk. Bij een liesbreuk wordt het buikvlies door de liesring naar buiten geduwd waardoor structuren die normaal in de buikholte zitten kunnen gaan uitpuilen (bv. De dunne darm). Dit komt voornamelijk voor bij mannelijke dieren omdat vrouwelijke dieren, met uitzondering van de teef, geen lieskanaal hebben. Bij de teef gaat het lig. Teres uteri door het lieskanaal tot in de huidplooi van de grote schaamlippen bij een liesbreuk. Bespreek aspergilose. Dit komt voor bij bepaalde (vooral) langsnuitige hondenrassen. Het is een ontsteking van de neusholte die vaak moeilijk te behandelen is. De linker en rechter neusholte worden van elkaar gescheiden door het neusseptum. In de neusholte zelf zitten de conchae nasales (neusschelpen) waarin de lucht wordt opgewarmd. Bij de Ca. zitten zeer veel windingen in de conchae. Bespreek dermatitis. Dit is een ontsteking van de huid en komt vooral voor bij dieren met veel huidplooien. Voorbeelden zijn runderen met een cossum aan de onderzijde van de hals, dit is een soort losse huidplooi, geiten met lurven (kinlellen) en bepaalde hondenrassen als de sharpei die sterk geplooid zijn. De huidplooien wrijven over elkaar heen en tussen de huidplooien in zit een warme en vochtige (zweet) omgeving, waar veel bacteriën voorkomen. Deze zaken tezamen kunnen dan ontstekingen veroorzaken = dermatitis. Huidplooien zijn verder wel nuttig omdat hier injecties gegeven kunnen worden. Wat is streptokokken? De lymphonodi mandibularis is de lymfeknoop ter hoogte van de caudale rand van de mandibula, in de omgeving van de sublinguale en mandibulaire speekselklier. Door verkoudheid of vermoeidheid kan de lymphonodi mandibularis ontsteken. Dit kan bij alle huisdieren voorkomen. Wat is de oorzaak van diarree? Het colon is een onderdeel van het intestinum crassum dat rechts in de buikholte begint en opklimt naar voor (ascendens), steekt craniaal van de arteria mesenterica cranialis de mediaanlijn over van links naar rechts (transversum), loopt dan naar caudaal richting het rectum Door het slecht functioneren van het colon neemt het onvoldoende of zelfs geen water op, zodat het dier zeer vloeibare uitwerpselen creëert Bespreek tuberculose. Dit komt vooral bij het rund omdat er geen overlap is van de verschillende kraakbeenringen en de ligg. Annularia tussen deze ringen zoals bij het paard. (Het lig. Van de allereerste kraakbeenring is het lig. Crico-tracheale) Bij het rund migreren de 2 uiteinden van de ring naar boven toe waardoor er een zeer groot spatium retro mucosum ontstaat, deze ruimte is dus een van de predispositie plaatsen voor tuberculose. Bij de hond ligt de m. trachealis over de ringen waardoor er geen spatium is. Wat is cricothyrotomie? Hierbij wordt er een gat gemaakt in het cricoïd/thyroid om verstikking door verslikking te voorkomen. Bespreek de types sterilisatie die worden uitgevoerd bij de teef en kattin. Teef: vaak ovariohistorectomie (ovarium + uterus worden weggehaald) en soms ovariëctomie (enkel ovaria worden weggehaald) Kattin: enkel ovariëctomie.